GÖKTÜRK DEVLETİ
I. GÖKTÜRK DEVLETİ (552-659) : Göktürk Devleti Asya Hun Devleti'nden sonra Orta Asya'da kurulan ikinci büyük Türk devletidir. Türk adını ilk defa siyasi manada bir devlet adı olarak kullanmışlardır.Göktürk Devleti 552'de Orta Asya'daki Avar hakimiyetine son veren Bumin Kağan tarafından Ötügen merkez olmak üzere kurulmuştur. Mukan Ka-ğan ve İstemi Kağan dönemlerinde sınırlarını sürekli genişleten Göktürkler, bu dönemde Orta Asya'nın en güçlü devleti olmuşlardır. Tarihte bütün Türklerin bir bayrak etrafında toplandıkları ikinci dönem Göktürk-ler dönemi olmuştur.Göktürkler, ipek Yolu hakimiyeti için Sasani Devleti'ne karşı Bizans, Bizans'a karşı ise Sasanilerle itti-fak yaparak hakimiyetini devam ettirmek istemişler-dir.
İç çekişmeler sonucunda Göktürk Devleti 582'de Do-ğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Doğu Göktürkleri 630'da, Batı Göktürkleri ise 659'da Çin haki-miyeti altına girmesiyle I. Göktürk Devleti yıkılmıştır.
II. GÖKTÜRK (KUTLUK) DEVLETİ (681-745) : l. Göktürk Devleti'nin yıkılmasından sonra yaklaşık 50 yıl Çin hakimiyeti altında kalan Türkler, Kutluk İlteriş Kağan önderliğinde II. Göktürk Devleti'ni kur-muşlardır. Vezir Tonyukuk'un çalışmalarıyla devlet kısa sürede toparlanmış ve tekrar Çinlilerle mücadele etmeye başlamıştır. Devlet merkezi Karakurum'a ta-şınmıştır. Kutluk Kağan'dan sonra devletin başına Kapgan Kağan geçmiş ve bu dönemde Çin ile müca-deleler artmıştır.
Bilge Kağan ve Kültigin dönemi II. Göktürkler'in en parlak dönemi olmuştur. 731'de Kültigin'in, 734'de de Bilge Kağan'ın ölümüyle devlet taht kavgaları sonu-cunda zayıflamış ve diğer Türk boylarından olan Basmiller, Karluklar ve Uygurlar tarafından 745'de yı-kılmış ve yerine Uygur Devleti kurulmuştur.
Göktürklerin Türk Tarihindeki Yeri ve Önemi
- Tarihte Türk adını taşıyan ilk devlettir.
- İslamiyetten önce kurulan Türk devletleri içinde en geniş sınırlara sahip ve en güçlü olanıdır.
- Göktürkler Batı Türkistan’ın Türkleşmesini sağlamışlardır.
- Gelişmiş bir yazı ve takvim kullanmışlardır.
- Orta Asya’da yaşayan Türklerin Bizans’la ilişkileri Göktürkler zamanında başlamıştır.
- Göktürklere ait Orhun Kitabeleri, Türk tarihinin ve Türk edebiyatının ilk yazılı eserleridir.
- Kendisinden sonra gelen Türk devletlerine her türlü imkansızlık içinde dahi bağımsızlıklarını elde etme ve koruma ilhamı vermiştir.
GökTürk Devleti Bayrağı
GökTürk Devleti'nin Sınırları