AVRUPA HUN DEVLETİ
AVRUPA HUN DEVLETİ : Bu devlet güçlü, etkili ve çok büyük bir Türk devletidir (İ.S. V. yüzyıl). Batıya gelen Hunların çoğunluğu Macaristan’a yerleşmişti. İmparatorluğun başkenti de burada idi. Hunlar, V. yüzyılın başlarında Batı Roma imparatorluğu ile iyi geçindiler. Fakat, Doğu Roma imparatorluğu ülkelerine akınlar yaptılar. Bu devleti, kendilerine vergi ödemek zorunda bıraktılar.
Hunlar, Tuna ırmağı boylarına geldikleri sırada başlarında Uldiz bulunuyordu. O, ölünce dört oğlu ayrı ayrı bölgelerde hükümdarlık yapmaya başladılar. Bunlardan Rua, Doğu Roma imparatorluğu ile ilişkilerde bulundu; alman vergileri yükseltti. Rua’dan sonra kardeşi Muncuk’un iki oğlu Bleda ile Attila hükümdar oldular (434). İmparatorluğun batı bölümünü, ağabeyi olan Bleda, Doğu Roma imparatorluğu sınırına yakın bölümünü de Attila yönetiyordu. Bleda, bir süre sonra öldürüldü. Attila, bütün imparatorluğa egemen oldu. Devletin içişlerini düzenledi. Orduyu güçlendirdi. Vandallarla dostluk kurdu.
Attila, önce Doğu Roma imparatorluğu üzerine seferler yaptı. Balkan ülkelerinin başlıca şehirlerini aldı. Trakya’ yı geçerek İstanbul surlarına kadar ilerledi. İmparator II. Teodosius, Attila İle anlaşmak zorunda kaldı (448). Vergi ödemeyi, Hun tutsaklarını geri vermeyi, Tuna’nın güneyindeki bir bölgeyi bırakmayı kabul ederek barış yaptı.
Attila, bundan sonra Batı Roma imparatorluğu ülkelerine sefer yapmaya hazırlandı. Batı Roma imparatorluğu karışıklık içinde idi. Vandal kralı Genserik, Attila’yı Galya (Fransa) üzerine yürümeye kışkırtıyordu. Öte yandan Attila, Hunların yönetimine girmeyerek Balkan ülkelerine ve İtalya’ya akınlar yaptıktan sonra Galya’da yerleşen Vizigotlardan (Batı Gotları) öç almak istiyordu. Bunlardan başka, savaş açmak için bir başka neden daha vardı. Evlenmesi yasaklanan imparatorun kız kardeşi Honoria. Atilla’ya bir nişan yüzüğü göndermişti. Attila, Roma’ya elçiler yollayarak gelecekteki eşini ve onun çeyizi olarak imparatorluk topraklarının yarısını istedi. Attila’nın bu önerisi kabul edilmedi. Attila, 451 yılında büyük bir ordu ile Galya’ya girdi. Orlean’ı (Orléans) kuşattı. Burasını almak üzere iken Vizigotların ordusuyla birlikte Aetius komutasındaki Roma ordusunun geldiğini haber aldı. Daha uygun bir yerde savaşmak için kuşatmayı kaldırdı, iki ordu Katalon ovasında karşılaştı. Çok kanlı bir savaş oldu. İki taraf da ağır kayıplara uğradı. Savaş alanı cesetlerle doldu. Fakat, savaşın kesin sonucu belli olmadı. Attila, ordusunu Tuna bölgesine çekti.
Attila, bir yıl sonra İtalya seferine çıktı (452). Alp dağlarını aşarak Po ovasına indi. Bu bölgenin belli başlı şehirlerini alarak Roma’ya doğru ilerlemeye başladı. Romalılar, bir yıl önceki kanlı savaştan sonra, Attila’nın bu kadar kısa sürede ordusunu yeniden hazırlayabileceğini ummamışlardı. Onun için büyük bir paniğe kapıldılar. Aetius, Attila ya karşı çıkmaya cesaret edemedi. Romalılar, papa III. Leon’u ve iki konsülü elçi olarak gönderdiler. Bunlar, Attila’dan Roma’yı almamasını rica ettiler. Uzun bir yoldan gelen Hun ordusu yorulmuş ve yıpranmış olduğu için, Attila bu isteği kabul etti ve geri döndü. Bir prensesle evlendiği gece, burun kanamasından öldü (453).
Attila, Avrupalıların uzun süre unutamadıkları bir Türk hükümdarıdır. Çok büyük bir imparatorluk kurmayı amaç edinmişti. Hunlar, kendisini sever ve sayardı.
Attila’nın ölümünden sonra, çeşitli milletlerden oluşan Avrupa Hun imparatorluğu hemen parçalandı. Attila’nın oğullarından Dengizig, Macaristan da bir süre hükümdarlık yaptıysa da, onun ölümünden sonra bu devlet dağıldı (469). Hunların büyük bir bölümü, Karadeniz kıyılarına çekildi. Kalanlar, Avarlarla ve Macarlarla karışarak varlıklarını yitirdiler.
Avrupa Hun Devleti Avrupa Hun Devleti Sınırları
Bayarğı